Öğretmen ve Öğrenci İlişkileri: Özel Gereksinimleri Olan Öğrenciler ve Karşılaştıkları Zorluklar
Eğitim süreci, hem öğretmenler hem de öğrenciler için karmaşık ve meydan okumalarla dolu bir yolculuktur. Özellikle özel ihtiyaçları olan öğrencilerin öğretmenleriyle olan ilişkileri, bu karmaşıklığın bir göstergesidir. Okulda farklı zorluklar yaşayan bir çok çocuk ve gençte çalışıyor ve çeşitli zorluklara şahit olyuroum. Özellikle öğrenme güçlüğü veya DEHB gibi zorlukları olan öğrenciler, öğretmenlerle olan etkileşimlerinde çeşitli engellerle karşılaşabilirler. Erişkinlerin (ailenin ve öğretmenlerin) bu durum karşısında yanlış tutumları yaşanılan zorluklarda çıkmazlar sebep oluyor. Benim için bu zorluklardan belki de en büyüğü bir çocuğun “öğretmenin beni sevmiyor” demesi oluyor. Öğretmenlerin pedagojik yaklaşımlarını ve öğrenciyle olan iletişim tarzlarını önemli ölçüde etkili oluyor. Aynı zamanda aile ve öğretmen arasında yaşanan gerginliklerden en çok çocuklar ve onların akademik hayatı etkileniyor.
Akademik hayatınızı düşünmenizi istiyorum. En sevdiğiniz ders ve en sevmediğiniz ders hangisiydi. Dersi sevip sevmemeniz, o derste başarılı olup olmamanız, öğretmenle olan ilişkiniz ile ne kadar bağlantılıydı? Böyle düşününce akademik hayatımda belirgin köşe taşı olabilecek bir kaç tane öğretmenimi sayabilirim. Siz de böyle düşündüğünüzde bir kaç tane öğretmeninizi hatırlayacaksınızdır.
Özellikle akademik anlamda zorluklar ve dikkat eksikliği ile başvuran danışanlarımla çalışırken öğretmen-aile-öğrenci ilişkilerini önemsiyor ve bu anlamda çalışmalarımıza öncelik veriyorum. Bu anlamda ailelerin ve öğretmenlerin farkındalığı arttırabilmek adına bu yazıyı yazmak istedim.
Öğretmen ve Öğrenci Arasındaki Zorluklar
Öğretmenler, öğrencinin akademik ve sosyal gelişimini desteklemek için kritik roller üstlenirler. Ancak, öğrenme güçlüğü olan öğrenciler bazen öğretmenlerinin kendilerini anlamadığını veya desteklemediğini hissedebilir. Bu algı, öğrencinin öğrenme motivasyonunu ve sınıf içi etkileşimini negatif yönde etkileyebilir. Ayrıca, ailelerin bu öğretmen-öğrenci ilişkisine yaklaşımı da önemlidir. Destekleyici bir aile ortamı, öğrencinin özgüvenini ve okulda başarılı olma ihtimalini artırabilirken, aşırı baskıcı veya ilgisiz tutumlar öğrencinin eğitimine olumsuz yansıyabilir. Özellikle aile ve öğretmenlerin iş birliği içerisinde hareket edebilmesi bu zorlukları olan öğrenciler için kilit bir öneme sahip oluyor.
Pandemi ve Ekonomik Zorlukların Etkisi
Diğer konulara geçmeden önce önemli bir konuya değinmek istiyorum. Çünkü birçok aile, uzman, yasa yapıcı yaşanılan zorluklarda öğretmenleri hedef olarak gösteriyor. Ben ise bu durumun tamamen öğretmenlerle ilişkili olmadığını düşünüyorum.
Pandemi dönemi, eğitim sistemlerinde önemli değişikliklere neden oldu ve öğretmenlerin iş yükünü artırdı. Uzaktan eğitim, teknolojik adaptasyon ve öğrencilerin bireysel ihtiyaçlarına cevap verme gibi ek sorumluluklar, öğretmenler üzerinde büyük bir baskı oluşturdu. Aynı zamanda pandemi ile birlikte sekteye uğrayan eğitim hayatı riskli çocuklar için geri döndürülmesi zor problemleri ortaya çıkardı. Pandeminin bitmesi bütün eğitim hayatını geriye döndürmedi. Öğretmenler eksikleri olan öğrenciler için daha fazla efor sarf etmek zorunda kaldılar. Bu süreç sonrasında yaşanan ekonomik kriz ise öğretmenlerin mental sağlığını çok ciddi olarak etkiledi. Ekonomik kaygılar ve gelirlerin enflasyon karşısında erimesi, birçok öğretmeni tükenmişlik sendromu ile karşı karşıya bıraktı. Artan nüfus, yaşanan ekonomik kriz öğretmenleri felce uğramalarına neden oldu ve öğretmen-öğrenci-aile üçgeninin dağılmasına neden oldu. Bu yüzden öğretmeninizle olan ilişkinizde bu durumları göz önünde bulundurmanızı öğretmenleriniz ile iş birliği içerisinde kalmanızı şiddetle tavsiye ederim. Çünkü çocuğunuzla öğretmeniniz arasındaki ilişki okul taksidi ile paralel ilerleyen bir süreç değil. Öğretmenlerin bu tükenmişliklerini farkında olarak, öğretmenlerin ülkenin geleceği ve gelecek nesiller için gösterdikleri çaba son derece değerli olduğunu hatırlatmak isterim.
Ailelerin Rolü ve Öneriler
Aileler, öğrencilerin eğitim sürecindeki başarılarında önemli bir role sahiptir. Özellikle özel gereksinimleri olan çocukların aileleri, çocuklarının eğitimine aktif olarak katılarak öğretmenlerle iş birliği yapmalıdır. Aileler, öğretmenlerle düzenli iletişim kurarak çocuklarının akademik ve sosyal gelişimlerini destekleyebilir, onlara evde uygun öğrenme ortamları sağlayabilir ve öğretmen önerilerini takip ederek çocuklarının okulda karşılaştıkları zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı olabilirler.
Sonuç
Öğretmen ve öğrenci arasındaki etkileşimler, özellikle özel ihtiyaçları olan öğrenciler için, hem zorluklar hem de fırsatlar sunar. Öğretmenlerin gösterdiği çaba ve ailelerin katkısı, bu öğrencilerin eğitim yolculuğunda büyük bir fark yaratabilir. Öğrenme güçlüğü ve DEHB gibi durumları olan öğrenciler, eğitim süreçlerinde özel zorluklar yaşayabilirler. Bu öğrencilerin sınıf içindeki performansları ve sosyal etkileşimleri, öğretmenlerin yaklaşımlarıyla doğrudan etkilenebilir.
Öğretmenler için Pratik Öneriler
1. Öğrencinin Durumunu Ciddiye Almak: Öğrencilerin duygularını ve ifadelerini önemsemek, onlara değer verildiğini hissettirir.
2. Açık İletişim ve Geribildirim: Yanlış anlaşılmaları önlemek ve öğrencinin neden belirli davranışları sergilediğini anlamak için açık bir diyalog kurulmalıdır.
3. Pozitif Destek ve Yönlendirme: Öğrencinin iyi yaptığı şeyleri takdir etmek ve onları bu yönde teşvik etmek, motivasyonlarını artırır. Bu konuyu ileri de ayrıca ele almak istiyorum. Çünkü kültürel olarak pozitif geri bildirim konusunda sanıldığı kadar iyi değiliz. Pozitif geri bildirim vermek için ya önemli bir değişiklik olması gerekiyor ya da yapılmış gibi davranılıyor. Fakat sanılanın aksine pozitif geri bildirim aktif dikkat gerektiren bir konudur. Öğrencinin dikkatinin %5-10 artmış olması, ödevini daha özenli yapması gibi küçük değişiklikleri farketmek için ciddi bir dikkat gerekmektedir.
4. İhtiyaçlara Göre Özelleştirilmiş Yaklaşımlar: Her öğrencinin öğrenme ihtiyaçlarına uygun stratejiler geliştirerek, derslere daha iyi odaklanmalarını ve öğrenmelerini sağlamak.
Bu kapsamlı yaklaşım, öğretmen ve öğrenci arasındaki ilişkileri güçlendirerek, eğitimde daha etkili ve pozitif sonuçlar elde etmeye yardımcı olabilir. Öğretmenlerin bu çabaları, öğrencilerin akademik ve sosyal başarıları üzerinde derin bir etkiye sahip olabilir, böylece tüm öğrencilerin eğitimde eşit fırsatlar elde etmelerini ve potansiyellerini en iyi şekilde kullanmalarını sağlayabilir.
Ailelere rehber olabilecek yazdığım diğer yazıları aşağıda paylaşıyorum.
https://sefacosgun.com.tr/dehb-sikligi-artiyor/
https://sefacosgun.com.tr/dikkat-eksikligi-ve-hiperaktivite-bozuklugu-dehb-cocugun-odasi/