Not: Bu yazıyı pandemiden sonra yazmış halen geçerliliğini koruduğu için burada paylaşmak istedim. Aileler ve öğretmenler okul uyum sürecinde aşağıda bahsettiğim konulara dikkat ederek çocukların okula dönüş sürecini kolaylaştırabilir.
Pandemi sonrası okula dönüş” süreci, birçok aile ve çocuk için sonbahar aylarında iki önemli olayı beraberinde getiriyor. İlki, çocukların tam zamanlı yüz-yüze eğitime dönecek olması. İkincisi ise ebeveynlerin tam zamanlı işlere geri dönmelerinin beklenecek olması. Bu iki faktör çocukların okula uyumunu ciddi şekilde etkileyebilir.
Pandemi sonrası okula hazırlık süreci, uzaktan eğitime alışmış çocuklar ve evden çalışan ebeveynler için, esasında yeni bir stres kaynağı olabilir. “Pandemi sonrası okula uyum” süreci, yeni rutinler, yeni beklentiler ve yeni aktivitelerle birlikte gelecek ve yeni stresler anlamına gelebilir.
Pandemi sonrası okula dönüş
İyi ya da kötü bir yıldan fazla zamandır bir çoğumuz işlerimizi evden yürüttük. Herkes için sabah evden, kapıdan dışarı çıkmak ve yeni sorumluluklarını yerine getirmek göz korkutucu olabilir.
Pandemi başladığı zamanlarda işlerimizi nasıl yürüteceğimizi düşünüyor, çocukların yeni normale nasıl alışacakları konusunda endişeleniyorduk. Şimdi de benzer kaygılar eski normalimize, evden dışarı çıkıp eksi düzenimize dönme düşüncesi hepimizi kaygılandırıyor. Evden işlerimizi yürütürken ve çocuklar eğitim hayatlarına evden devam ederken zaman yönetimimiz daha esnek, sorumluluklarımız görece daha azdı. Normale dönüşle birlikte daha uzun çalışma ve okul saatleri bizleri bekliyor. Çocuklar için her yaz tatilinden sonra tekrar okula başlamanın stresli olduğu göz önüne alındığında önümüzdeki dönemde birçok aile ve çocuk stresli anlarla karşı karşıya kalabilir.
Artan stresle birlikte bazı risk faktörleri olan çocuklar kaygı bozukluğu geliştirebilir. Aileler bu kaygıları yatıştırmak için hızlıca çözümler arayabilir. Bu anlamda çocuğunuzun sizden ayrılamadığını, okula devam edemediğini, çok fazla kaygılandığını görürseniz bir çocuk psikiyatristinden yardım alabilirsiniz.
Aileler çocuklarının okula uyumunu arttırmak için neler yapabilir?
Bu anlamda bütün değişiklikleri bir anda yapmamak iyi bir fikir olabilir. Örneğin ebeveynlerin çalışma saatlerinde esneklik varsa tam zamanlı işe başlamak yerine aralıklı olarak tam zamanlı iş yerlerine dönmeleri daha iyi olacaktır. Böylece anne babasından ayrılma konusunda kaygı yaşayan çocuklar yeni duruma daha kolay uyum sağlayabilirler.
Diğer yandan pandemi ile birlikte okula yeni başlayan çocuklar yeni dönemde okulun başlaması ile birlikte akranlarıyla birlikte sınıfta olacaklar ve buna birçoğu hazır olmayabilir. Özellikle sosyal olarak çekingen, kaygılı olan çocuklar için online eğitimin başlaması stresten kaçtıkları bir tatil olmuştu. Fakat bu çocukların bir şekilde okula devam etmeleri lazım. Muhtemelen bu dönemde biz profesyoneller çok fazla okul reddi ile karşılaşabileceğimizi düşünüyorum. Bu yüzden anne babaların şimdiden plan yapmaya başlamaları gerekmekte. Şimdiden okullarını ziyaret etmeleri, öğretmenleri ve okul çalışanları ile tanışmaları iyi bir fikir olabilir.
Bazı çocuklar için okulun başlaması ise aşırı sosyallik anlamına gelebilir, çocuklar okula gitmek istemeyebilirler. Bu yüzden sosyal maruziyeti de kademeli olarak yapmak iyi olabilir. Örneğin bir oyun grubuna ile başlanıp sonrasında çok sayıda akranlarının olduğu aktivitelere dahil olunabilir. Başta zor olacağının farkındayım ama bu bisiklete binmek gibi olacak, bu alıştırmaları yapmak zorundasınız.
İlk aylar her çocuk bir miktar okula uyum sağlamakta zorlanabilir.
Okul başladığında genellikle ilk aylar çocukların uyum sağlamaları için ayrılan bir zamandır. Muhtemelen pandemi döneminde sonra uyum süreci biraz daha uzun olacaktır. Diğer yandan pandemi sürecinde derslerin daha kısa ve daha az olması dikkat eksikliği ve hareketliliği olan çocukların daha kolay uyum sağlamasına yardımcı olmuştu. Online eğitimde yüz-yüze eğitime göre daha az dikkat dağıtıcıların olması bir avantajdı. Yüz yüze eğitimin başlaması ile dikkat eksikliği ve hiperaktivite sorunları olan çocuklar biraz daha fazla zorlanabilirler.
Pandeminin başlaması ile online eğitime katılan öğrenciler bu öğrenme stilini beğenmediler. Çünkü çocukların bir çoğu okula öğretmenleri ve arkadaşları ile kurdukları ilişki için gitmek isterler. Bundan mahrum kalan çocuklar okuldan ve online eğitimden sıkıldılar. Anne babalar okulun son dönemlerine doğru çocuklarının derslere katılmak istememelerine şahit olmuştur. Gelecek okul dönemi için beni kaygılandıran durum ise çocuklar gerçekten okulu tekrar sevebilecekler mi?
Okulla ilgili olmasa bile yaz tatili boyunca çocukların kampa ya da diğer aktivitelere dahil olmaları onlara okula uyum sağlamaları için yardımcı olabilir. Çocuklar bir öğretmenin ya da bir liderin arkadasından gittiğinde tekrar bir grubun parçası gibi hisseder ve organize olarak bir şeyler yapma duygularını daha kolay kazanabilirler.
Okula Dönüşte Öğretmenler Neler Yapabilir?
Okullar tekrar başladığında ebeveynler ve öğretmenler akademik olarak geri kalmalara odaklanmamalıdır. Bunun yerine ebeveynler ve öğretmenler çocukların akademik olarak hangi düzeyde olduğuna odaklanarak çocukları motive etmelidirler. Akademik olarak kaldıkları yeri tespit eder ve eksikler tamamlanarak gidildiği takdirde tekrar başarıyı elde etmek daha kolay olacaktır. Bunun yerine çocukların devamlı eksik oldukları kısımlar vurgulanırsa çocuklar kendilerini kötü hisseder ve eksiklerini kapatmak için motive olmakta zorlanırlar. Bu nedenle akılcı hedefler belirlenmelidir.
Şu anda akademik olarak eksikleri kapatmak bütün anne ve babaların odak noktası halindedir. Bu konuda endişelenen anne babalar bu geri kalmışlığın sadece çocuklara has bir şey olmadığını hatırlamaları gerekir. Pandeminin başından itibaren bu süreçten her yaş grubu etkilendi. Akademik eksiklerden önce, okul başladıktan sonra çocukların sosyal ve duygusal gelişimlerini yeniden inşa etmek için çabalamamız gerekmektedir.
Her sene okula başlamadan önce öğretmenlerle iletişime geçmek, tanışmak önemlidir. Fakat bu sene bu daha önemli olacaktır. Çocuğunuzun düşünceleri duyguları ve durumları hakkında öğretmenlerin bilgilendirilmesi süreci daha kolaylaştıracaktır.
Bütün olumsuzluklarının yanında pandeminin bize kazandırdıkları da vardır. Ödevleri WhatsApp ile öğrenmek, onları online olarak teslim etmek ve online ders işlemek gibi. Yüz yüze eğitimde bunların nasıl ilerleyeceğini bilmek çocuğunuza daha fazla yardım edebilmenizi sağlayacaktır. Ayrıca süreci öncesinde bilmek çocukların ve ailelerin kaygılarını azaltacaktır.
Bütün bu kaygıların yanında ailelerin ve çocukların virüsle ilgili kaygılarının okul başladığında artabileceğini ön görüyorum. Çünkü çocuklar halen aşılanmadı ve hastalığın yayılması devam etmekte. Hepimiz biliyoruz ki kış ayları ile birlikte normal bir soğuk algınlığı ve nezle gibi daha basit rahatsızlıklar daha sık görülür ve bu durumlar hepimiz için daha stresli olabilir. Anne babaların yapabileceği en önemli şey kaygılarını kontrol etmeli, kendi endişelerinin farkında olmalılar. Bu durumda kaygılarıyla sağlıklı bir şekilde baş etmeleri ve çocuklarına örnek olmaları en önemli kısımdır.
Son olarak, pandemi sonrası okula tekrar başlamak önceye göre daha stresli olabilir. Fakat bu stresle birçok kez çocuk ve aileler baş edebildiler. Bu sefer de başabileceğimizi düşünüyor, zorlandığınız kısımlarda yardım almaktan çekinmemenizi hatırlatıyorum.