Melatonin uyku uyanıklık düzenini sağlayan hormonumuz olarak biliniyor ve jet-lag gibi belirli uyku uyanıklık bozukluklarının tedavisinde kullanımı öneriliyor. Fakat, araştırmalar 2012’den 2021’e kadar çocuklarda melatonin kullanımının %530 oranında arttığını gösteriyor.
“Doğal” olarak pazarlanması ile birlikte ailelerin multi-vitaminlerden sonra çocuklarına verdikleri en popüler ikinci ürün olarak eczanelerde yerini alıyor.
Kendi klinik uygulamamda, uykuya dalmakta zorluk çeken dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, otizm spektrum bozukluğu olan çocuk ve gençler için sıklıkla tercih ediyorum. Farklı formülleri bulunması, görece az yan etki görülmesi tercih sebeplerimden oluyor. Fakat son yayınlanan yayınla birlikte daha dikkatli olunması gerektiğini hatırlatıyor.
The American Academy of Sleep Medicine’nin yeni raporunda melatonine bağlı zehirlenme vakalarının çok fazla arttığı, 4000 vakanın hastanede, 287 vakanın yoğun bakımda takip edildiğini bildirdi (İlgili yazı).
Klinikte bir çok ailenin çocuklarında herhangi bir rahatsızlık olmamasına rağmen sadece daha kolay uykuya dalmasını istedikleri için melatonin 3mg tabletleri kullandığını görüyorum. Yapılan çalışmalarda hem sağlıklı çocuklarda hem de erişkinlerde melatoninin daha hızlı uykuya dalmak için yardımcı olabileceğine dair kanıtların çok az olduğu belirtiliyor. Ayrıca kolay bulunabilir ve tüketilebilir (özellikle çiğneme tabletleri) olmaları zehirlenmeler için risk içeriyor. Melatonin kullanırken çocuğunuzda şunları görürseniz melatonin yan etkileri olabileceğini unutmamanızı tavsiye ederim.
Melatonin Yan Etkileri:
- Yorgunluk, baş dönmesi ve halsizlik gibi hafif yan etkilere neden olabilir.
- Karın ağrısı, bulantı veya mide rahatsızlığı gibi sindirim sorunlarına yol açabilir.
- Kısa süreli hafıza kaybı ve konsantrasyon sorunları gibi nörolojik etkileri olabilir.
Melatonin Kullanımına İlişkin Öneriler
Melatonin takviyelerinin çocuklar için kullanımında aşağıdaki önerilere dikkat etmek önemlidir:
- Doktor Onayı: Çocuğunuzda uyku sorunları yaşıyorsa, öncelikle bir doktora danışmanız önemlidir. Doktor, çocuğunuzun özel durumunu değerlendirecek ve uygun tedavi planını belirleyecektir.
- Doz Ayarı: Melatonin takviyesi kullanmadan önce, çocuğunuzun yaşına, kilosuna ve uyku sorunlarının şiddetine göre doğru dozu belirlemek önemlidir. Bu konuda doktorunuzun önerilerine uymak önemlidir.
- Uyku Rutini: Melatonin takviyesi kullanırken, çocuğunuzun düzenli bir uyku rutinine sahip olmasına dikkat etmek önemlidir. Uyku rutini, melatonin takviyesinin etkisini artırabilir ve daha iyi sonuçlar almanızı sağlayabilir.
- Zamanlama: Melatonin genellikle uyku öncesinde alınır ve uyku düzenini düzenlemek için kullanılır. Doğru zamanlama önemlidir, bu nedenle takviyeyi uyku saatinden yaklaşık 30-60 dakika önce vermek daha etkili olabilir. (Bazen uyku saatinden önce 4 saat öncesine kadar kullanılabiliyor. )
- Kısa Süreli Kullanım: Melatonin takviyeleri, çoğu durumda kısa süreli kullanım için uygundur. Uyku sorunları düzeldiğinde, doktorunuza danışarak takviyeyi azaltabilir veya kesilebilirsiniz.
Melatonin kullanmadan önce doktorunuza danışmanızı önemle tavsiye ediyorum. Uyku rutininin oluşturulması ve evde yapılabilecek küçük değişikliklerle melatonin kullanmanıza gerek kalmadan uyku düzenini sağlayabilirsiniz. Son olarak, kullanmak isteyen ailelere ise alacakları melatonin preparatlarında USP onaylı olmasına dikkat etmelerini tavsiye ederim. Çünkü yapılan çalışmalarda melatonin preparatlarının içindeki aktif maddenin miktarının tutarlı olmadığı, belirtilen dozların yarısıyla 4 katına kadar değişebildiği vurgulanmaktadır. Bu farklılığın melatonin gummies (çiğneme tabletleri)olanlarda olanları unutmamak gerekiyor. Bu anlamda farklılıkların en çok çiğnenebilir formlarda olduğunu hatırlatmak gerekiyor.